Te Zaanenkwartier dreigt parkeerterrein te worden
Het was een bijzonder debat over de invoering van gereguleerd parkeren in 11 wijken in Haarlem. Nadat een meerderheid van de Raad besloot geen referendum te houden liep een groot deel van de oppositie boos weg voordat het inhoudelijke debat over het voorstel begon. De ChristenUnie bleef zitten en verdedigde 7 amendementen en 3 moties om de plannen aan te passen.
Voorzitter, ik ga een poging doen om efficiënt mijn amendementen en moties in te dienen in de spreektijd die ik nog heb.
Het eerste amendement, Overgangsregeling derde auto. Die is in de loop van de week ook een beetje afgezwakt, op verzoek van een aantal fracties. De kern is, geef tot 30 juni 2026 de mogelijkheid om de derde auto te houden, maar wel voor een hoog tarief, zodat er echt een prijsprikkel is om al veel eerder van die auto af te gaan. Maar zo helpen we de jongvolwassenen die echt in de knoop zitten. Dat is mijn eerste amendement.
Tweede amendement, Parkeerduurbeperking beperken tot de avond en het weekend. Eigenlijk is dit typisch zo’n amendement waar de titel al genoeg zegt. Ik kan u alleen maar zeggen, dit was ook het oorspronkelijke voorstel van het college ooit, wat door de raad is aangescherpt. Mijn voorstel is eigenlijk, ga terug naar het oorspronkelijke voorstel van het college, dan voorkomen we heel wat ellende.
Dan het derde amendement. Parkeerduurbeperking niet als er geen parkeergarage in de buurt is. Het college beargumenteert dat in de kop van Haarlem-Noord er geen parkeergarage in de buurt is en dat parkeerduurbeperking in zone D niet geldt. Onze stelling is dat het in een deel van zone C ook geldt, dat er echt delen zijn in die uitbreidingswijken die echt veel te ver weg liggen van bijvoorbeeld de Cronjé parkeergarage. Dat een grens moet worden getrokken. Een deel van zone C zou ook geen parkeerduurbeperking moeten hebben, wij denken dan aan het gebied ten noorden van de Zaanenlaan.
Dan amendement nummer 4, Te Zaanenkwartier. Die is echt heel lastig. We vinden eigenlijk dat het college gewoon in het voorstel had moeten zeggen, Te Zaanenkwartier hoort ook gewoon bij de parkeerregulering, want het parkeerdruk is daar gewoon boven de 85 procent. Probleem is alleen dat De Krim er ook bij hoort en die haalt het gemiddelde naar beneden. Daardoor zit het net niet boven die 85 procent die het college als grens heeft gesteld. Maar doordat Te Zaanenkwartier er nu buiten te laten, wordt het Te Zaanenkwartier drie jaar lang het parkeerterrein van Haarlem-Noord. Ik denk dat de bewoners van die wijk, of ze voor de parkeerregulering of tegen de parkeerregulering zijn, dat ze dat in ieder geval niet willen. Als er een parkeerregulering komt, doe het ook in Te Zaanenkwartier. Dat stellen wij hier dan ook voor. Alleen we snappen dat je dat procedureel niet zomaar kunt doen omdat het voorstel niet op deze manier in de inspraak is geweest.
Wij hebben daarom naar een middenweg gezocht, juist zodat het college het helaas niet had opgelost, doen wij dit voorstel. Het college had bij Oosterduin wel zo'n knip gelegd. Dat hadden ze hier ook kunnen en moeten doen, wat ons betreft. Daarom hebben we gezegd, er komt nog een evaluatiemoment in 2024 en in 2026. Het college zegt, we gaan pas na 2026 verder kijken. Dan is er drie jaar ellende. Wij hebben gezegd, doe dan in die ronde van 2024. Neem het dan mee. Dan kan je het in 2025 invoeren. Dan is het maar één jaar ellende in plaats van drie jaar ellende. Dan komen we het Te Zaanenkwartier daar tegemoet en iedereen weet, zodra je over die 85 procent komt, komt er gereguleerd parkeren. Wat dat betreft is het geen verrassing voor het Te Zaanenkwartier, willen we alleen proberen die termijn van drie jaar te beperken. Dat doen we hier op een hele elegante, nette manier.
Voorzitter, ik ga door met amendement nummer 5, Westelijke Randweg de grens tussen C en D. We zijn heel blij dat het college tegemoet gekomen is aan ons verzoek om bij Oosterduin, Ramplaankwartier, om een duidelijke grens op de Westelijke Randweg te leggen. Maar dat heeft college niet gedaan bij De Krim en niet gedaan bij Veldzigt. Veldzigt is natuurlijk heel bijzonder, want die zitten nu al in parkeerzone C. Daarom hebben we het amendement ook op verzoek van enkele fracties aangepast. Dat we zeggen van, Veldzigt, hou die voorlopig even in C. Maar bij de evaluatie gaan we daar goed naar kijken. In principe gaat hij dan naar D toe. Maar laten we dat nu nog niet met die grote zwik doen. Maar laten we voor de rest wel echt de grens op de Westelijke Randweg leggen. Dit amendement verbetert daarnaast een paar technische foutjes die in de tekst stonden, want Haarlemmer Houtkwartier en Houtvaartkwartier waren door elkaar gehaald in de nota. Dat wordt gelijk met dit amendement opgelost.
Dan motie 6 is dat, Particulier autodelen faciliteren in de parkeerregulering. Verzoekt het college een voorstel uit te werken die het vanaf 1 januari 2024 mogelijk maakt om als bewoner de eigen auto te delen met een bewoner in een ander vergunningsgebied. Daarbij uit te werken hoe zo'n regeling kan werken in relatie tot het vergunningplafond. Want dat is denk ik ook het meest ingewikkelde hieraan. Maar we willen allemaal dat autodelen en we willen daar allemaal tempo bij. Dat is juist ook een middel om mensen te overtuigen om misschien de eigen auto of de tweede auto de deur uit te doen. Dan moeten we het autodelen wel echt faciliteren. Vandaar deze motie.
Dan motie nummer 7, Structureel positief saldo parkeerfonds niet zomaar naar algemene middelen. Eigenlijk zegt deze motie, loop niet vooruit. Het college liep vooruit. Ik moet bekennen, in de eerdere versie van de motie liep ik ook vooruit. Dat is ook niet de bedoeling. Ik zeg gewoon; bij de Programmabegroting 2027 moeten we een besluit met elkaar nemen. Daarvoor moeten we als raad alle informatie hebben. Deze motie bevat de informatie die wij als raad moeten hebben om uiteindelijk een besluit te nemen ofwel het parkeerfonds te stoppen of door te gaan met het parkeerfonds of er een andere bestemming aan te geven. Ik zal hem nog even voor de vorm voorlezen. Verzoekt het college nu niet vooruit te lopen op eventuele opheffing van het parkeerfonds vanaf 2027, maar bij de Programmabegroting 2027 inzichtelijk te maken wat de structurele baten en lasten zijn voor 2027 en volgende jaren. Deze structurele baten en lasten te vergelijken met de inschattingen die zijn gemaakt bij het opstellen van deze nota. Dat is die vijf ton, waar we het nu allemaal over hebben. Ten derde, wanneer er sprake is van een structureel positief saldo inzichtelijk te maken wat het effect zou zijn als dit saldo zou worden ingezet voor verlaging van de tarieven voor gereguleerd parkeren voor bewoners en/of voor voortzetting van het parkeerfonds als een duurzaam Mobiliteitsfonds en dit fonds wordt ingezet voor bijvoorbeeld investeringen duurzame mobiliteit. Maak die verschillende varianten inzichtelijk en neem dan een besluit. Maar gaan nu niet zomaar zeggen, die vijf ton gaat straks naar de algemene middelen. Dan hebben we echt een slechte boodschap naar de inwoners van Haarlem.
Voorzitter, amendement nummer 8. Dat is een heel lang amendement en ik denk dat heel wat mensen blij zijn dat ik die niet ga voorlezen. Maar eigenlijk wat dit amendement doet, is gewoon allemaal teksten in de nota verduidelijken. Want ik vond de nota op heel veel punten heel duidelijk, maar juist op het punt van hoe zit het met die overgangsregeling niet. Dat is wel een heel gevoelig punt. Pas bij de technische vragen van verschillende fracties bleek hoe het uiteindelijk bedoeld was. Ik heb hier eigenlijk gewoon geformuleerd wat de antwoorden waren in die technische vragen. Hoe zit het met die eerste auto? Hoe zit het met die tweede auto? Dat wordt in verschillende passages verduidelijkt. Er bleek gewoon echt nog een storende fout in de nota te staan. Er stond namelijk precies het tegenovergestelde van het college bedoelde. Die storende fout halen we er ook gelijk uit. Dit is wat ons betreft echt een technisch amendement, maar maakt de tekst wel veel duidelijker.
Voorzitter, dan nog motie 26. Die dienen we samen in met de Actiepartij. Die motie heet, OV alternatief gelijk aanbieden. Het punt is, de concessies van openbaar vervoer in deze regio lopen nog een tijdje. Een nieuwe buslijn of hoge frequenties komen er waarschijnlijk pas bij een nieuwe concessie. Zo werkt eenmaal de systematiek, financieel gezien. Maar ondertussen zitten wij wel gereguleerd parkeren in te voeren en zeggen heel wat inwoners van Haarlem, maar het ov in mijn wijk is nog niet goed. Daar moet ik ze gelijk in geven. Daarom stellen wij voor, ga in gesprek met de provincie, ga samen met de provincie kijken, kunnen we niet een aantal van die lijnen die bedacht zijn in de buslijnennetstudie, die we binnenkort gaan krijgen, kunnen we die niet versneld gaan uitrollen. Dat zal geld kosten. Dat is meerwerk in de concessie. Maar misschien wil de provincie het ook wel, gezien het Klimaatakkoord en kunnen we de provincie verleiden om daar financieel aan bij te dragen. Misschien kunnen we er zelf ook nog wat bijleggen om dat voor elkaar te krijgen, om echt een goed alternatief neer te leggen. Daarom verzoekt het college met de concessieverleners, provincie en vervoer regio, te onderzoeken of een deel van de nieuwe snelle buslijnen of de hogere frequenties uit de buslijnenstudie reeds kan starten in 2024 of 2025. Daarbij specifiek te kijken met welke lijn uit de buslijnenstudie de ov-bediening van de wijken die parkeerregulering krijgen versneld kan worden verbeterd en hoeveel meerwerksubsidie nodig is om dit mogelijk te maken in de periode tot de start van de nieuwe concessies. De concessieverleners daarbij te verzoeken ook financieel bij te dragen aan het meerwerk en/of de concessieverleners dit meerwerk met een bijdrage van de gemeente Haarlem willen faciliteren. Want zij moeten uiteindelijk toestemming geven, ook al leggen wij geld neer. Voor de eventueel benodigde financiële bijdrage van de gemeente Haarlem aan dit meerwerk dekking te zoeken vanuit het parkeerfonds en/of de extra incidentele middelen. De raad uiterlijk bij de Programmabegroting 2024 te informeren over de resultaten van dit onderzoek, mede ondertekend door de heer Van Leeuwen.
Voorzitter, dat het laatste amendement. De Bovengrens vergunningplafond niet ten koste van de overgangsregeling. Ook dat is een enigszins technisch amendement. Er stond namelijk heel duidelijk van, we kunnen het vergunningplafond overschrijden om tegemoet te komen aan die overgangsregeling. Maar vervolgens staat verderop in notitie, maar het mag niet boven de honderd procent uitkomen. Dat zal in de meeste wijken lukken, maar er zijn vier wijken die op het ogenblik nog boven die honderd procent zitten. We hopen natuurlijk dat alle maatregelen ervoor zorgen dat we onder die honderd komen, maar er is een kans dat we toch net tijdelijk erboven zitten. Wij vinden die garantie aan de burger, dat je die vergunning op grond van die overgangsregeling krijgt, echt belangrijk. Dat vertrouwen willen wij geven en krijgen. Dus hebben wij dat iets scherper en duidelijker geformuleerd, zodat die burger weet, ik heb gewoon recht op die overgangsregeling. Natuurlijk hebben we er vertrouwen in dat we deze zin ... Hopen we niet nodig te hebben, maar wij vinden het belangrijk dat we die garantie uitspreken naar de burgers van Haarlem. Dank u wel.
Resultaten
Hieronder staan de teksten van alle door de ChristenUnie ingediende amendementen en moties. Uiteindelijk zijn drie amendementen van de ChristenUnie aangenomen: het amendement over de grens tussen zone C en D op de Westelijke Randweg, het amendement over de verduidelijking van de overgangsregeling voor 2e auto's en het amndement over de bovengrens van het vergunningplafond in relatie tot de overgangsregeling. Ook de motie over een apart besluit over een mogelijk structureel positief saldo is aangenomen. De motie over het openbaar vervoer haaldde net geen meerderheid maar zal wel later dit jaar terugkomen als de Raad spreekt over het onderzoek naar een nieuw lijnennet. De amendementen over de parkeerduurbeperking zijn ook iet aangenomen maar er gaat wel opnieuw naar gekeken worden op het moment dat de regels verder worden uitgewerkt. Het amendement over het Te Zaanenkwartier werd verworpen. Wel werd een motie van coalitiepartijen aangenomen om deze wijk voorrang te geven mocht de parkeerdruk in de periode 2024 t/m 2026 boven de 85% komen.
In het najaar zal het besluit voor parkeerregulering worden uitgewerkt in regelgeving. In 2024 krijgen de eerste wijken parkeerregulering. Medio 2025 zijn de laatste van de 11 wijken aan de beurt.
AMENDEMENT Overgangsregeling 3e auto - BIS
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- In alle gereguleerde gebieden een vergunningenplafond wordt ingesteld (blz. 12 nota)
- Uitgangspunt is dat er parkeergelegenheid is voor de 1e auto van bewoners (blz. 12 nota)
- Er een overgangsregeling geldt voor 2e auto’s voor alle huidige bewoners, namelijk dat voor deze auto’s het vergunningplafond niet geldt (blz. 12, 18 en 19 nota)
- De uitbreiding van de gereguleerde gebieden voor ongeveer de helft is voorzien in 2024 en voor de andere helft in 2025;
- Er geen parkeervergunning meer mogelijk is voor 3e auto’s;
Overwegende dat:
- Circa 600 huishoudens in toekomstig gereguleerd gebied nu nog een 3e auto hebben;
- Het niet verstrekken van vergunningen voor een 3e auto een belangrijke bijdrage levert aan het verlagen van de parkeerdruk, niet alleen omdat de huidige 3e auto’s verdwijnen, maar ook omdat er geen nieuwe 3e auto’s meer bij komen;
- Bij de huidige huishoudens met drie auto’s het vaak gaat om auto’s van jongvolwassenen die nog thuis wonen omdat ze nog geen eigen woning hebben kunnen vinden en zij deze auto vaak wel nodig hebben voor hun werk;
- Je niet kunt vragen van deze inwoners om binnen een jaar de 3e auto weg te doen omdat dit hun werk in gevaar brengt en omdat de overheid mede debet is aan de huidige woningnood onder jongvolwassenen;
- Het aantal 3e auto’s naar verwachting al fors zal teruglopen door het tarief in de nieuwe gereguleerde gebieden en dit binnen een overgangsregeling nog kan worden gestimuleerd door dit tarief nog iets hoger vast te stellen dan het tarief voor de 2e auto;
- Het aantal 3e auto’s naar verwachting binnen een paar jaar ook verder zal teruglopen doordat de jongvolwassenen een eigen woning betrekken;
- Een (beperkte) overgangsregeling voor de 3e auto aanzienlijk zal bijdragen aan het draagvlak voor de invoering van parkeerregulering terwijl het doel van het verlagen van de parkeerdruk wel binnen redelijke termijn wordt bereikt;
Besluit:
Aan het eind van paragraaf 4.4.1 op blz. 19 de volgende tekst toe te voegen:
“4. Overgangsregeling 3e auto van huidige bewoners Om thuiswonende volwassen kinderen met een eigen auto tegemoet te komen geldt er een overgangsregeling voor de 3e auto van huidige bewoners, voor zover deze in bezit was van de bewoner op 1 januari 2023 en voor zover de vergunning is aangevraagd uiterlijk 1 maand na invoering van gereguleerd parkeren. Voor deze auto’s geldt het tarief voor de 2e auto verhoogd met 100 euro per jaar. De parkeervergunning voor deze 3e auto’s wordt ingetrokken op 30 juni 2026.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
AMENDEMENT Parkeerduurbeperking beperken tot de avond en het weekend
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- In de huidige parkeerzones een parkeerduurbeperking geldt van drie uur (blz. 11 nota);
- In de openbare parkeergarages parkeergelegenheid beschikbaar is voor langparkeerders;
- Bij de uitbreiding van parkeerregulering in parkeerzone C de parkeerduurbeperking in stand wordt gelaten (blz. 14 nota);
Overwegende dat:
- Zeker wanneer het bezit van 2e en 3e auto’s zal afnemen de parkeerduurbeperking op werkdagen overdag niet nodig zal zijn omdat er dan voldoende parkeerruimte is;
- In het maatregelenpakket Modernisering Parkeren uit 2016 het college heeft voorgesteld de parkeerduurbeperking alleen ’s avonds en in het weekend te laten gelden;
- De Gemeenteraad tegen het advies van het college in per amendement heeft bepaald dat de parkeerduurbeperking de hele week geldt van 9 tot 23 uur [https://gemeentebestuur.haarlem.nl/Vergaderingen/Raad/2016/15-december/19:30/Maatregelen-Moderniseren-Parkeren/Amendement-13-11-Parkeerduurbeperking-in-geheel-Zone-C.pdf];
- Door een recente uitspraak van de Hoge Raad het handhaven van de parkeerduurbeperking de gemeente geld kost, maar niets oplevert (blz. 11 nota);
BESLUIT:
De tekst op blz. 14 “Bij de uitbreiding van parkeerregulering in parkeerzone C wordt de parkeerduurbeperking van maximaal drie uur aaneengesloten parkeren in stand gelaten om langparkeren tegen te gaan.”
Te wijzigen in:
“Bij de uitbreiding van parkeerregulering in parkeerzone C wordt de parkeerduurbeperking van maximaal drie uur aaneengesloten parkeren in stand gelaten in avonduren en in het weekend om langparkeren tegen te gaan. In de daluren (maandag t/m vrijdag 9:00 tot 16:00 uur) vervalt de parkeerduurbeperking in de hele parkeerzone C. De parkeerduur voor parkeeracties die in de daluren starten is hiermee tot uiterlijk 19:00 uur.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
AMENDEMENT Parkeerduurbeperking niet als er geen parkeergarage in de buurt is
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- In de huidige parkeerzones een parkeerduurbeperking geldt van drie uur (blz. 11 nota);
- In de openbare parkeergarages parkeergelegenheid beschikbaar is voor langparkeerders;
- Bij de uitbreiding van parkeerregulering in parkeerzone C de parkeerduurbeperking in stand wordt gelaten;
- In parkeerzone D geen parkeerduurbeperking zal gelden omdat in deze zone weinig tot geen parkeervoorzieningen beschikbaar zijn voor langparkeerders (blz. 14 nota);
Overwegende dat:
- In grote delen van de nieuwe gereguleerde wijken in parkeerzone C die verder van het centrum zijn gelegen ook geen parkeervoorzieningen in de buurt beschikbaar zijn voor langparkeerders;
- Het daarom logisch is om ook in deze gebieden (indicatief: ten noorden van de Zaanenlaan, en ten zuiden van de Pijlslaan/Slachthuisstraat) geen parkeerduurbeperking in te voeren;
- Dit past bij het gewenste aandacht voor de lokale situatie (hoofdstuk 5 van de nota);
BESLUIT:
De tekst op blz. 14 “Dit geldt niet voor zone D. De reden hiervoor is dat in deze zone, naast het parkeren in de openbare ruimte, weinig tot geen andere parkeervoorzieningen beschikbaar zijn (voorzieningen waarin de parkeerduurbeperking niet zou gelden).”
Te wijzigen in:
“In zone D geldt geen parkeerduurbeperking. De reden hiervoor is dat in deze zone, naast het parkeren in de openbare ruimte, weinig tot geen andere parkeervoorzieningen beschikbaar zijn (voorzieningen waarin de parkeerduurbeperking niet zou gelden). Ook in delen van zone C zijn weinig tot geen parkeervoorzieningen beschikbaar voor langparkeerders. Bij de nadere beleidsuitwerking wordt daarom onderzocht in welke delen van zone C de parkeerduurbeperking niet in stand wordt gelaten.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
AMENDEMENT Te Zaanenkwartier niet parkeerterrein voor heel Haarlem Noord
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- Te Zaanenkwartier in Haarlem Noord de enige wijk is waar geen parkeerregulering wordt ingevoerd omdat de parkeerdruk daar nog geen 85% is;
- Uit beantwoording van technische vragen blijkt dat de parkeerdruk in deze wijk wel boven de 85% komt als de buurt De Krim (overkant Westelijke Randweg) niet wordt meegerekend;
- Niet eerder dan in het najaar van 2026 op basis van parkeerdrukmetingen een besluit wordt genomen of parkeerregulering ook in andere wijken moet worden ingevoerd;
Overwegende dat:
- In het Te Zaanenkwartier hierdoor volgens het voorstel op zijn vroegst in 2027 parkeerregulering wordt ingevoerd op basis van de parkeerdrukmeting in 2026 terwijl in alle omliggende wijken dit al gebeurt in 2024;
- Hierdoor deze wijk 3 jaar lang het parkeerterrein van Haarlem Noord dreigt te worden met als gevolg grote overlast;
BESLUIT
- Indien de parkeerdrukmeting in het Te Zaanenkwartier (exclusief de Krim) in 2024 aantoont dat de parkeerdruk nog steeds boven de 85% is reeds in 2025 parkeerregulering in deze wijk in te voeren en dit als volgt te verwerken in de nota:
- De tekst op blz. 16 “Voor de overige wijken (bijvoorbeeld Te Zaanenkwartier en wijken in Schalkwijk) geldt dat op basis van het criterium parkeerdruk op dit moment geen parkeerregulering wordt ingevoerd. De gemeente Haarlem voert in 2024 en 2026 opnieuw parkeerdrukmetingen uit. De resultaten van deze metingen worden gebruikt om het effect van de uitbreiding van parkeerregulering op de parkeerdruk in de stad te monitoren. Niet eerder dan in het najaar van 2026 wordt op basis van deze monitoring een besluit genomen of parkeerregulering ook in andere wijken moet worden ingevoerd.”
Te wijzigen in:
“Voor de overige wijken geldt dat op basis van het criterium parkeerdruk op dit moment geen parkeerregulering wordt ingevoerd. De gemeente Haarlem voert in 2024 en 2026 opnieuw parkeerdrukmetingen uit. De resultaten van deze metingen worden gebruikt om het effect van de uitbreiding van parkeerregulering op de parkeerdruk in de stad te monitoren. Niet eerder dan in het najaar van 2026 wordt op basis van deze monitoring een besluit genomen of parkeerregulering ook in andere wijken moet worden ingevoerd. Een uitzondering is het Te Zaanenkwartier. De parkeerdruk in deze wijk ligt gemiddeld op 80%. Als de buurt De Krim niet wordt meegerekend ligt de parkeerdruk echter wel boven de 85%. Tegelijkertijd ligt de ontwikkelzone Planetenlaan/Orionweg in het Te Zaanenkwartier en wordt in deze ontwikkelzone in de toekomst gereguleerd parkeren ingevoerd. Bovendien ligt de wijk ingeklemd tussen drie wijken waar wel parkeerregulering wordt ingevoerd (Ter Kleefkwartier, Indischewijk en Delftwijk). Daardoor is hier een groot risico op toename van de parkeeroverlast (waterbedeffect). Als uit de parkeerdrukmeting in 2024 blijkt dat de parkeerdruk in het Te Zaanenkwartier (exclusief de Krim) opnieuw boven de 85% is, wordt daarom in deze wijk al in 2025 parkeerregulering ingevoerd. Zo wordt voorkomen dat deze wijk na invoering van parkeerregulering in omliggende wijken tenminste drie jaar lang te maken krijgt met parkeeroverlast.” - De volgende tekst op blz. 17/18 geheel te schrappen: Te Zaanenkwartier kent geen parkeerdruk van 85% of hoger De parkeerdruk in het Te Zaanenkwartier ligt gemiddeld op 80%. Parkeerdruk vormt om deze reden geen aanleiding om parkeerregulering in te voeren in het Te Zaanenkwartier. Tegelijkertijd ligt de ontwikkelzone Planetenlaan/Orionweg in het Te Zaanenkwartier en ligt de wijk ingeklemd tussen drie wijken die op basis van parkeerdruk wel in aanmerking komen voor parkeerregulering (Ter Kleefkwartier, Indischewijk en Delftwijk). De invoering van parkeerregulering heeft de eigenschap dat het kan leiden tot een verschuiving van de parkeerdruk naar gebieden zonder parkeerregulering. Dit is het zogeheten waterbedeffect. Voor het Te Zaanenkwartier bestaat een reëel risico dat de parkeerdruk in de wijk gaat toenemen als gevolg van het waterbedeffect. De gemeente Haarlem monitort de parkeerdruk in het Ter Zaanenkwartier na de invoering van parkeerregulering in de omliggende wijken. Uit deze monitoring kan blijken dat de parkeerdruk in het Ter Zaanenkwartier toeneemt tot 85% of hoger. Dit zou aanleiding kunnen vormen om ook in Ter Zaanenkwartier parkeerregulering in te voeren. Parkeerregulering kan ook worden ingevoerd op een logisch moment in het ontwikkelproces van de ontwikkelzone Planetenlaan/Orionweg.
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
AMENDEMENT Westelijke Randweg de grens tussen C en D
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- In Haarlem Zuid de grenzen van zone C bewust afwijken van de wijkgrenzen zodat het gebied ten westen van Westelijke Randweg (buurten Ramplaankwartier en Overduin) en ten zuiden van de Haarlemmerhout tot zone D behoren omdat er zo een meer logische grens is gezien de fysieke barrière;
- De buurt Veldzigt in Duinwijk niet is ingedeeld in zone D omdat deze buurt al behoort tot de bestaande zone C;
- De buurt De Krim is ingedeeld in zone C omdat deze behoort bij het Te Zaanenkwartier;
Overwegende dat:
- Zowel Veldzigt als De Krim een aanzienlijk lagere parkeerdruk kennen dan de rest van de wijk en beide ten westen van de Westelijke Randweg liggen en dus te maken hebben met dezelfde fysieke barrière van deze weg;
- Het gebied ten zuiden van de Haarlemmerhout niet goed omschreven is in de nota op blz. 13 omdat hier wordt gesproken over de N205 waar de ene keer ook en de andere keer juist de N208 wordt bedoeld (N205 start immers pas bij de Wagenweg) en omdat dit blijkens de kaart op blz. 17 niet alleen het meest zuidelijke deel van het Houtvaartkwartier betreft (Natuurkundigenbuurt ten zuiden van N208) maar ook het meest zuidelijke deel van het Haarlemmerhout kwartier (buurt Bosch en Vaart ten zuiden van N208);
- Het logischer is Duinwijk in de tabel bij zone D te zetten omdat het overgrote deel van Duinwijk in deze zone ligt (alleen Bloemenbuurt niet, als dit amendement wordt aangenomen);
BESLUIT
- De tekst op blz. 13: “De buurten Zuiderhout, Ramplaankwartier en Oosterduin hebben een aparte plek in de zone-indeling. Deze drie buurten liggen op een grotere afstand van de binnenstad en zijn gescheiden van de rest van de wijk door een fysieke barrière. Voor Ramplaankwartier en Oosterduin wordt deze barrière gevormd door de N208 (Westelijke randweg), voor Zuiderhout en het meest zuidelijke deel van het Houtvaartkwartier is deze barrière een combinatie van de N205 en het stadspark Haarlemmerhout. Om deze redenen zijn de buurten Zuiderhout, Ramplaankwartier en Oosterduin in de zone-indeling onderdeel van parkeerzone D.”
Te wijzigen in:
“De buurten Zuiderhout, Ramplaankwartier, Oosterduin, de Natuurkundigenbuurt (ten zuiden van de N208), Bosch en Vaart (ten zuiden van de N208), Veldzigt en De Krim hebben een aparte plek in de zone-indeling. Deze zeven buurten liggen op een grotere afstand van de binnenstad en zijn gescheiden van de rest van de wijk door een fysieke barrière. Voor Ramplaankwartier, Oosterduin, Veldzigt en De Krim wordt deze barrière gevormd door de N208 (Westelijke Randweg). Voor Zuiderhout en het zuidelijke deel van Natuurkundigenbuurt en Bosch en Vaart is deze barrière een combinatie van de N208, N205 en het stadspark Haarlemmerhout. Om deze redenen zijn deze buurten met uitzondering van Veldzigt in de zone-indeling onderdeel van parkeerzone D. Voor Veldzigt geldt dat deze buurt nu al gereguleerd is en valt onder zone C. Bij de evaluatie in 2026 wordt bezien of deze zone ook wordt toegevoegd aan zone D.” - In de tabel op blz. 13 de tekst: “Zone C: Ter Kleefkwartier, Te Zaanenkwartier, Indischewijk, Transvaalwijk, Amsterdamsewijk, Slachthuiswijk, Haarlemmerhoutkwartier (exclusief Zuiderhout), Houtvaartkwartier (exclusief enkele straten ten zuiden van de N205), Duinwijk (exclusief Ramplaankwartier en Oosterduin)
Zone D: Delftwijk, Vondelkwartier, Spaarndam, Vogelenwijk, Waarder- en Veerpolder, Parkwijk, Boerhaavewijk, Meerwijk (uitgezonderd zone S Schalkwijk), Molenwijk, Europawijk, de buurten Zuiderhout, Ramplaankwartier, Oosterduin en enkele straten ten zuiden van de N205 in Houtvaartkwartier”
Te wijzigen in:
“Zone C: Ter Kleefkwartier, Te Zaanenkwartier (exclusief De Krim), Indischewijk, Transvaalwijk, Amsterdamsewijk, Slachthuiswijk, Haarlemmerhoutkwartier (exclusief Zuiderhout en enkele straten in Bosch en Vaart ten zuiden van de N208), Houtvaartkwartier (exclusief enkele straten ten zuiden van de N208).
Zone D: Delftwijk, Vondelkwartier, Spaarndam, Vogelenwijk, Waarder- en Veerpolder, Parkwijk, Boerhaavewijk, Meerwijk (uitgezonderd zone S Schalkwijk), Molenwijk, Europawijk, Duinwijk (exclusief Bloemenbuurt en tot de evaluatie in 2026 ook Veldzigt), de buurten Zuiderhout, De Krim en enkele straten ten zuiden van de N208 in Houtvaartkwartier en Haarlemmerhoutkwartier.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
MOTIE Particulier autodelen faciliteren in de parkeerregulering - BIS
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- De nota een aantal extra maatregelen bevat die gericht zijn op het bieden van alternatieven voor bewoners om zo de parkeerdruk in wijken te verlagen tot onder het vergunningenplafond;
- Eén van deze maatregelen het aanbieden van extra deelmobiliteit is in wijken;
- Een andere vorm van autodelen het delen van de eigen auto met bekenden is;
- Veel particulieren hun eigen auto op deze manier (willen) delen, dit binnen de huidige parkeerregulering niet mogelijk is als het gaat om twee adressen in verschillende vergunninggebieden en dat hier veel vragen over leven onder inwoners in Haarlem;
Overwegende dat:
- Voorkomen moet worden dat een vergunning voor particulier autodelen wordt misbruikt om gratis te kunnen parkeren in andere delen van de stad;
- Het tegelijk onwenselijk is dat voor zo’n auto dubbel moet worden betaald terwijl per definitie slechts één parkeerplek tegelijkertijd wordt bezet;
- Bij het bepalen van het tarief voor een particulier autodelen rekening moet worden gehouden met het feit dat tarieven in de betrokken vergunning gebieden kunnen verschillen (als ze in verschillende zones liggen);
Verzoekt het college
- Een voorstel uit te werken die het vanaf 1 januari 2024 mogelijk maakt om als bewoner de eigen auto te delen met een bewoner in een ander vergunningengebied;
- Daarbij uit te werken hoe zo’n regeling kan werken in relatie tot het vergunningenplafond;
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
MOTIE Structureel positief saldo parkeerfonds niet zomaar naar algemene middelen - BIS
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- Er een tijdelijk parkeerfonds komt gezien het feit dat de eerste jaren de lasten hoger zijn dan de baten;
- Het college voornemens is het parkeerfonds vanaf 2027 op te heffen omdat verwacht wordt dat vanaf dat jaar het saldo positief zal zijn en vanaf dan het saldo van baten en lasten wil laten lopen via de algemene middelen;
- De financiële doorrekening nog veel aannames bevat en de baten en lasten van de invoering van gereguleerd parkeren daardoor nog onzeker zijn;
- Er zorgen leven in de stad dat de gemeente verdient aan de parkeerregulering;
Verzoekt het college
- Nu niet vooruit te lopen op eventuele opheffing van het parkeerfonds vanaf 2027
- Bij de Programmabegroting 2027:
- inzichtelijk te maken wat de structurele baten en lasten zijn voor 2027 en volgende jaren;
- deze structurele baten en lasten te vergelijken met de inschattingen die zijn gemaakt bij het opstellen van deze nota;
- wanneer sprake is van een structureel positief saldo inzichtelijk te maken wat het effect zou zijn als dit saldo zou worden ingezet voor verlaging van de tarieven voor gereguleerd parkeren voor bewoners en/of voor voortzetting van het parkeerfonds als een duurzaam mobiliteitsfonds en dit fonds wordt ingezet voor investeringen in duurzame mobiliteit (lopen, fiets, openbaar vervoer en wijkhubs)
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
AMENDEMENT Verduidelijking: 1e auto altijd plek, 2e auto overgangsregeling
(technische correcties en verduidelijkingen van de tekst van de nota)
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- De nota stelt dat het vergunningenplafond naar boven kan worden bijgesteld als blijkt dat de parkeerdruk zich op een te hoog niveau bevindt (blz. 12 nota);
- In alle gereguleerde gebieden een vergunningenplafond wordt ingesteld (blz. 12 nota);
- Uitgangspunt is dat er parkeergelegenheid is voor de 1e auto van bewoners (blz. 12 nota);
- Tegelijkertijd wordt gesproken over een overgangsregeling voor 1e en 2e auto’s voor alle huidige bewoners (blz. 12, 18 en 19 nota);
Overwegende dat:
- Het vergunningenplafond juist niet naar boven moet worden bijgesteld als de parkeerdruk op een hoog niveau is, maar alleen als bijvoorbeeld de parkeerdruk laag is of als extra parkeerplekken zijn gerealiseerd;
Het van belang is dat deze fout wordt gecorrigeerd in de nota zodat niet de onterechte verwachting wordt gewekt dat de gemeente zomaar zal overgaan tot verhoging van het vergunningenplafond;
Daarbij beter de situaties waarbij het vergunningenplafond kan worden verhoogd als voorbeelden worden genoemd zodat duidelijk is dat de gemeente mogelijk ook in andere situaties het vergunningenplafond kan verhogen; - Het spreken over een overgangsregeling voor 1e auto’s de indruk kan wekken dat nieuwe bewoners geen vergunning kunnen krijgen voor hun 1e auto als het vergunningplafond is bereikt;
Uit technische vragen echter blijkt dat nieuwe bewoners altijd een vergunning kunnen krijgen voor de 1e auto, ook als het vergunningenplafond is bereikt, tenzij het parkeren is geregeld op eigen terrein;
Het van belang is dat de garantie dat voor de 1e auto altijd plek is, en dat dit dus geen overgangsregeling is en dat het vergunningplafond hier ook geen invloed op heeft, duidelijk in de nota staat omdat dit zorgen van bewoners over bijvoorbeeld de verkoopbaarheid van hun woning weg kan nemen; - Uit technische vragen verder blijkt dat de belofte van de overgangsregeling voor de 2e auto van huidige bewoners alleen geldt rond de invoering van het gereguleerd parkeren en dus niet op een later moment kan worden aangevraagd;
Het van belang is dat de toepassing van de overgangsregeling voor de 2e auto duidelijk in de nota staat om te zorgen dat voor bewoners duidelijk is dat deze overgangsregeling gekoppeld is aan het moment van invoering van parkeerregulering;
Besluit:
- De tekst op blz. 5: “Bij de uitbreiding van parkeerregulering geldt voor 1e en 2e auto’s van huidige bewoners een overgangsregeling. Voor alle 1e en 2e auto’s van huidige bewoners is onder deze overgangsregeling parkeergelegenheid.”
Te wijzigen in: “Bij de uitbreiding van parkeerregulering geldt voor alle huidige en nieuwe bewoners dat er parkeergelegenheid is voor de 1e auto, tenzij het woonadres is uitgesloten van parkeerrechten voor de 1e auto. Voor alle 2e auto’s van huidige bewoners wordt een overgangsregeling ingesteld. Voor deze 2e auto’s is onder deze overgangsregeling parkeergelegenheid, ook als het vergunningplafond is bereikt, tenzij het woonadres is uitgesloten van parkeerrechten voor de 2e auto.” - De tekst op blz. 12: “Het plafond kan naar boven worden bijgesteld als blijkt dat de parkeerdruk zich op een te hoog niveau bevindt.”
Te wijzigen in: “Een reden voor het verhogen van het plafond kan zijn dat de parkeerdruk zich op een laag niveau bevindt of het aantal beschikbare parkeerplaatsen wordt uitgebreid.” - De tekst op blz. 12: “Voor alle huidige bewoners geldt bij de uitbreiding van de parkeerregulering een overgangsregeling voor 1e en 2e auto’s. De overgangsregeling is uitgewerkt in paragraaf 4.4.”
Te wijzigen in: “Voor alle huidige en nieuwe bewoners is er parkeergelegenheid voor de 1e auto tenzij het woonadres is uitgesloten van parkeerrechten voor de 1e auto. Bij een aanvraag voor de 1e auto wordt een eventuele overschrijding van het vergunningenplafond geaccepteerd. Voor de 2e auto is alleen parkeergelegenheid als er ruimte is binnen het vergunningenplafond én het woonadres niet is uitgesloten van parkeerrechten voor een 2e auto. Voor alle huidige bewoners geldt bij de uitbreiding van de parkeerregulering voor de 2e auto wel een overgangsregeling. Deze overgangsregeling is uitgewerkt in paragraaf 4.4.” - De tekst op blz. 18: “Parkeergelegenheid voor de 2e auto is afhankelijk van de mate waarin het vergunningenplafond hier ruimte voor biedt. Een aanvraag voor een 2e parkeervergunning wordt op de wachtlijst geplaatst als het plafond is bereikt.”
Te wijzigen in: “Parkeergelegenheid voor de 2e auto is afhankelijk van de mate waarin het vergunningenplafond hier ruimte voor biedt. Een aanvraag voor een 2e parkeervergunning wordt op de wachtlijst geplaatst als het plafond is bereikt. Parkeergelegenheid is alleen mogelijk als het woonadres niet is uitgesloten voor parkeerrechten voor een 2e auto.” - De tekst op blz. 18/19 “Overgangsregeling voor 1e en 2e auto’s van huidige bewoners Het merendeel van de huidige bewoners in de wijken heeft één of soms twee auto’s. Bij de uitbreiding van parkeerregulering wordt hier rekening mee gehouden door een overgangsregeling in te stellen voor 1e en 2e auto’s van huidige bewoners. Voor alle 1e en 2e auto’s van huidige bewoners is parkeergelegenheid. Omdat het merendeel van de geparkeerde auto’s een 1e of 2e auto is, vormt dit een grote opgave.”
Te wijzigen in: “Overgangsregeling 2e auto voor huidige bewoners Het merendeel van de huidige bewoners in de wijken heeft één of soms twee auto’s. Bij de uitbreiding van parkeerregulering wordt hier rekening mee gehouden door een overgangsregeling in te stellen voor de 2e auto van huidige bewoners. Voor deze 2e auto’s is door deze overgangsregeling parkeergelegenheid, ook als het vergunningenplafond is bereikt. Dit geldt alleen voor vergunningen die worden aangevraagd ten tijde van invoering van de parkeerregulering én alleen als het woonadres niet is uitgesloten van parkeerrechten voor een 2e auto omdat parkeren is gefaciliteerd op eigen terrein. Voor alle 1e en 2e auto’s van huidige bewoners is dus parkeergelegenheid. Omdat het merendeel van de geparkeerde auto’s een 1e of 2e auto is, vormt dit een grote opgave.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
MOTIE OV-alternatief gelijk aanbieden
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- De nota een aantal extra maatregelen bevat om bewoners een alternatief te bieden en zo de parkeerdruk verder te verlagen zoals het stimuleren van deelmobiliteit en het meer mogelijkheden geven te parkeren in garages;
- Door veel indieners van zienswijzen ook is gewezen op wenselijke verbeteringen in het OV-aanbod als alternatief;
- Er een studie loopt naar een nieuw buslijnennet met een groter aanbod en extra routes binnen Haarlem waarvan het resultaat dit jaar wordt verwacht;
- De OV-concessie Haarlem-IJmond nog loopt tot 4 september 2027;
- De OV-concessie Amstelland-Meerlanden nog loopt tot 11 december 2032;
- Het nieuwe buslijnennet een plek zal krijgen in de nieuw af te sluiten concessies;
Overwegende dat:
- In een deel van de nieuwe gereguleerde wijken nog geen snel en frequent OV beschikbaar is zoals in Haarlem Noord langs de Spaarndamseweg/Vondelweg en in delen van Haarlem West;
- Er financieel bij de vervoerder geen ruimte is voor nieuwe buslijnen binnen de lopende concessies omdat over het algemeen de meeste buslijnen naast de inkomsten van reizigers deels worden betaald uit de exploitatiesubsidie van de provincie respectievelijk de vervoerregio en omdat nieuwe buslijnen vaak in de eerste jaren een grotere onrendabele top hebben (ingroei van het aantal reizigers);
- Nieuwe buslijnen / hogere frequenties bovenop de concessieafspraken in lopende concessies door de concessieverlener wel kunnen worden ingekocht bij de concessiehouder als meerwerk;
- Het onwenselijk is dat bewoners in de wijken waar parkeerregulering wordt geïntroduceerd pas een aantal jaar na invoering, namelijk bij de start van een nieuwe concessie, een beter openbaar vervoer aangeboden krijgen;
- Haarlem via een subsidie ook bijdraagt aan de exploitatie van de nachttrein Haarlem-Amsterdam Centraal en dit door het Rijk als concessieverlener wordt gefaciliteerd;
Verzoekt het college
- Met de concessieverleners (provincie en vervoerregio) te onderzoeken of een deel van de nieuwe snelle buslijnen/hogere frequenties uit de buslijnenstudie reeds kan starten in 2024 of 2025;
- Daarbij specifiek te kijken met welke lijnen uit de buslijnenstudie de OV-bediening van de wijken die parkeerregulering krijgen versneld kan worden verbeterd en hoeveel meerwerksubsidie nodig is om dit mogelijk te maken in de periode tot de start van de nieuwe concessies;
- De concessieverleners daarbij te verzoeken financieel bij te dragen aan dit meerwerk en/of als concessieverleners dit meerwerk met een bijdrage van de gemeente Haarlem te faciliteren;
- Voor de eventueel benodigde financiële bijdrage van de gemeente Haarlem aan dit meerwerk dekking te zoeken vanuit het parkeerfonds en/of de extra incidentele middelen;
- De raad uiterlijk bij de programmabegroting 2024 te informeren over de resultaten van dit onderzoek;
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
Danny van Leeuwen, Actiepartij
AMENDEMENT Bovengrens vergunningplafond niet ten koste van overgangsregeling
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 30 maart 2023,
In beraadslaging over de nota Uitwerking Parkeerregulering,
Constaterende dat:
- Tijdelijke overschrijding van het vergunningenplafond mogelijk is om alle 1e auto’s (van huidige en nieuwe bewoners) een plek te geven;
- Dit volgens het voorstel echter alleen mogelijk is als niet meer dan 100% van de legale parkeergelegenheden is bezet (blz. 21 nota);
- Het voorstel niets zegt over de mogelijkheid het vergunningenplafond tijdelijk te overschrijden voor de 2e auto voor zover deze vallen onder de overgangsregeling;
Overwegende dat:
- Overschrijding tot boven de 100% zeer onwenselijk is;
- Tegelijkertijd juist de belofte voor de huidige bewoners ten aanzien van de 1e en 2e auto van belang is voor het draagvlak voor de invoering van parkeerregulering;
- De nota zelf naast de maatregelen uit paragraaf 4.4.2 als deze niet voldoende opleveren ook een oplossing biedt voor deze situatie namelijk het tijdelijk legaliseren van Canadees parkeren (blz. 18 nota);
- Deze mogelijkheid van het (tijdelijk) bieden van meer parkeergelegenheid door de passage op blz. 21 onnodig wordt afgezwakt;
Besluit:
- De tekst op blz. 21: “voor alle 1e auto’s”
te wijzigen in:
“voor alle 1e auto’s (en voor andere auto’s voor zover vallend onder de overgangsregeling)” - De tekst op blz. 21: “Het vergunningenplafond wordt in dit geval tijdelijk overschreden totdat parkeergelegenheid is voor alle 1e auto’s. Dit leidt ertoe dat de parkeerdruk in de openbare ruimte toeneemt tot boven de 85%. Voor de overschrijving van het vergunningenplafond is een bovengrens gesteld.”
te wijzigen in:
“Het vergunningenplafond wordt in dit geval tijdelijk overschreden. Dit leidt ertoe dat de parkeerdruk in de openbare ruimte tijdelijk uitkomt boven de 85%. Voor de overschrijding van het vergunningenplafond is een bovengrens gesteld. - De tekst op blz. 21: “Dit betekent dat de overschrijding van het plafond is bepaald door het aantal legale parkeerplaatsen dat in een vergunninggebied aanwezig is.”
te wijzigen in:
“Dit betekent dat de overschrijding van het plafond is bepaald door het aantal legale parkeerplaatsen dat in een vergunninggebied aanwezig is (100% van de parkeergelegenheid). Wanneer deze parkeergelegenheid niet genoeg is voor de 1e auto en voor de andere auto’s van bewoners voor zover deze vallen onder de overgangsregeling dan wordt extra ruimte geboden bijvoorbeeld door het (tijdelijk) legaliseren van het Canadees parkeren zoals genoemd in paragraaf 4.4.1.”
en gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
Archief > 2023 > maart
- 30-03-2023 30-03-2023 23:37 - Te Zaanenkwartier dreigt parkeerterrein te worden
- 30-03-2023 30-03-2023 23:05 - Referendum parkeerregulering gaat niet door
- 30-03-2023 30-03-2023 21:59 - Parkeernormen auto lager en fiets hoger
- 30-03-2023 30-03-2023 21:30 - Mobiliteitsplan Oostpoort leidt tot omrijdende bussen
- 22-03-2023 22-03-2023 22:06 - Meer budget nodig voor Spaarnwoude: langer uitstel is onverantwoord
- 20-03-2023 20-03-2023 08:55 - Woningnood: alle kleine beetjes helpen
- 04-03-2023 04-03-2023 14:26 - ChristenUnie wil meer investeren in de fiets
Schrijf een reactie via Facebook