Lees hier de bijdrage van de ChristenUnie en de ingediende moties.

Voorzitter, ik hoor vanavond veel passie in deze raad. Passie bij de Partij voor de Dieren voor het groener maken van de stad. Passie bij de PvdA voor sociale huur. Passie bij de VVD voor veiligheid. En ook mooi bij Trots: Passie voor de Passion. Samen willen we deze stad beter maken en dat is mooi.

Voorzitter, wat hebben we het eigenlijk goed in Haarlem. Als we ons druk maken over murals, over een extra ambtenaar voor erfgoed een jaar eerder aanstellen, een Haarlemse big five voor natuur, over een fietsvergoeding voor Haarlemse ambtenaren, ja zelfs over parkeerbeleid…. Dan kan ik niet anders concluderen dat we in een luxe positie verkeren. We zijn dat denk ik veel te weinig bewust. Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat het zo goed gaat. Dat zien we door de oorlogen die er nu woeden maar ook de al jarenlange slechte mensenrechtensituatie in een groot deel van de wereld.

We leven in één van de rijkste landen ter wereld. Maar dat geldt niet voor iedereen. Jarenlang kon de toeslagenaffaire levens van mensen kapot maken en de problemen zijn nog steeds niet opgelost. Hoe voorkomen we dat zoiets opnieuw gebeurd. Hebben we vandaag ook blinde vlekken?

Ik heb mij daarom de vraag gesteld. Wie zien wij op dit moment over het hoofd? Welke stemmen worden onvoldoende gehoord?

Ik denk dan allereerst aan de jeugd. Complimenten voor de SP die is gekomen met een motie over de wachtlijsten in de jeugdzorg. Die wachtlijsten zijn een serieus probleem. Een paar maanden wachten kan voor gezinnen een enorme impact hebben. Maar moeten we niet nog wat dieper kijken. Waarom hebben zoveel jongeren jeugdzorg nodig? Wat doen we ermee dat zoveel jongeren zich ongelukkig voelen? Wat doen we er aan om de al tien jaar stijgende lijn in het aantal zelfdodingen onder jongeren om te zetten in een dalende lijn? We hebben het deze dagen nu allemaal over de fatbikebende, maar zou de vraag niet moeten zijn: waarom misdragen deze jongeren zich zo? Welke problemen zitten daar achter? Welke inzet pleegt het college om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren?

Mooi dat D66 hamert op voor- en vroegschoolse educatie. Maar met alleen onderwijs komen we er niet. We hebben ook stabiele gezinnen nodig. Moeten we ons bijvoorbeeld niet ook druk maken over het grote aantal echtscheidingen en relatiebreuken gezien de enorme impact voor de jeugd, maar ook gezien de grote maatschappelijke kosten en ook de impact op de woningmarkt? Natuurlijk: dit ligt allereerst bij inwoners zelf, maar hoe kunnen we Haarlemmers helpen die worstelen met relatieproblemen. Hoe kunnen we de drempel verlagen om hulp te vragen? Is het college bereid te verkennen wat Haarlem op dit vlak extra kan doen?

Ik denk als tweede groep aan mensen met multiproblematiek. Ik zie in de begroting indicatoren over schuldhulpverlening, over woonsituaties van mensen, over werkloosheid, enzovoort. Maar wat als je bij meerdere van die thema’s aan de verkeerde kant staat. Heel vaak is dat zo. Ik hoop dat het integrale werken van Buurts gaat bijdragen om dit meer in beeld te brengen en integraler aan te pakken. Maar kunnen wij daar in ons beleid ook wat mee?

Eerder heb ik een paar keer aandacht gevraagd voor ex-gedetineerden. Ze worden nu niet meer in de begroting genoemd. Gaat het goed met de re-integratie van deze groep vraag ik het college? Is het niet tijd dat eens te evalueren?

Ik sluit mij ook aan bij de opmerkingen van Trots over Veteranendag. Ook zo’n vergeten groep.

Een groep die wel wordt genoemd zijn de mantelzorgers. Maar de aandacht voor deze groep is wat betreft de ChristenUnie te beperkt. Te veel mantelzorgers zijn overbelast. Hoe staat het met de komst van een respijthuis in Haarlem vraag ik het college. En ook dit jaar zie ik in de begroting helaas geen mantelzorgcompliment. Dat betreur ik. De laatste keer was in 2022. Daarom kom ik nu met de motie “Na drie jaar weer hoog tijd voor een compliment” die het college verzoekt uitvoering van een mantelzorgcompliment 2025 uit te werken voor de Kadernota.

De zesde groep waar volgens de ChristenUnie meer aandacht voor nodig is zijn de vrijwilligers. Al jaren is het aantal Haarlemmers die zich vrijwillig inzetten rond de 44%. De ambitie van de begroting is 50%. Maar hoe willen we dat bereiken in 1 jaar tijd? Ik zie het niet terug? Is er niet een verborgen probleem van steeds meer overbelaste vrijwilligers? Verenigingen leunen steeds meer op 65 plussers die het niet meer jarenlang vol zullen houden terwijl jonge opvolgers niet in beeld zijn. Moeten we dat als gemeente niet veel meer in kaart gaan brengen? Vandaar de motie “Actieplan voor vrijwilligers” waarin wij het college oproepen samen met verenigingen en stichtingen in Haarlem voor de programmabegroting 2025-2029 te komen tot een Actieplan vrijwilligers,

Een zevende groep zijn mensen met een fysieke beperking. Daar is gelukkig de laatste jaren in deze raad wel veel aandacht voor. Haarlem moet toegankelijker. De SP heeft daar vanavond een goede motie voor die wij meetekenen. Bij de Kadernota had de ChristenUnie dit voorjaar de motie “Drempels weg week, toegankelijkheid scheppen” waarin wij het college verzochten nog dit jaar stratenmakers op pad te sturen om in 1 week tijd zoveel mogelijk drempels in Haarlem te slechten. Hoe staat het daarmee?

Voorzitter een achtste groep waar meer aandacht voor nodig is zijn de Haarlemse vrouwen die een abortus ondergaan. In Nederland zijn jaarlijks 35.000 geregistreerde abortussen. Dat is het afgelopen jaar sterk gegroeid. Inmiddels gaat het in een stad als Haarlem om zo’n 350 abortussen per jaar, bijna elke dag 1. Hoe je ook tegenover abortus staat, ik denk dat we het met zijn allen wel eens kunnen worden dat dit persoonlijke drama’s zijn die veel impact hebben op het leven van de betrokken vrouwen. Doen we voldoende aan voorlichting om ongewenste zwangerschappen te voorkomen zonder dat dit leidt tot een abortus? Slagen wij er in om moeders die eigenlijk geen abortus willen maar geen andere uitweg zien te helpen? Helpen wij vrouwen die kiezen voor abortus voldoende? Kortom: welke mogelijkheden ziet het college om het aantal abortussen in Haarlem omlaag te krijgen?

Voorzitter, tenslotte drie punten over de begroting:

Zoals bekend steunt de ChristenUnie het voornemen voor het differentiëren van de afvalstoffenheffing niet. De coalitie lijkt ook wel te voelen dat het voorstel niet klopt want komt nu ineens met een generieke verlaging van de afvalstoffenheffing. Maar het voorstel voor de differentiatie blijft. Hiermee worden de lasten van gezinnen fors verhoogd ten gunste van een klein verlaging voor 1 en 2 persoonshuishoudens. Wij zullen in december bij de belastingvoorstellen een amendement indienen om dit voorstel in te trekken. Maar de ChristenUnie roept de coalitiepartijen op het voorstel nu al in te trekken.

Op onze begroting staat 30.000 euro voor de nachttrein. Maar vanaf 2025 is dit niet meer nodig want dan gaat het Rijk dit betalen. Helaas betaalt het Rijk echter niet voor verhoging van het aantal treinen tussen Haarlem en Alkmaar en overigens ook Leiden en Zandvoort. Voor de trein naar Alkmaar was er bijna een Kamermeerderheid, maar helaas is het net niet gelukt. Daarom stelt de ChristenUnie voor met de regio te kijken of we het zelf kunnen betalen. We hebben als Haarlem immers al 30.000 euro beschikbaar. Daarom de motie “Dagtrein, welkom in Haarlem (en Alkmaar)”. Wij verzoeken:

• De middelen voor de nachttrein in de programmabegroting blijvend te reserveren voor versterking van het openbaar vervoer in Haarlem en bij de Kadernota 2025 te bezien of tenminste dit bedrag ook na 2026 beschikbaar kan blijven voor dit doel;
• In overleg te treden met de provincie Noord-Holland en de gemeenten langs de spoorlijn Haarlem-Alkmaar-Den Helder om te zien of de regio bereid is gezamenlijk bij te dragen aan de onrendabele top van het rijden van de Intercity Haarlem-Alkmaar op werkdagen tussen de spitsen;
• Te lobbyen bij het Rijk om te bezien of het Rijk bereid is hieraan bij te dragen als de regio zelf ook bijdraagt;
• Op basis hiervan met de regionale overheden onderhandelingen te starten met NS met als doel de Intercity Haarlem-Alkmaar vanaf 2025 ook tussen de spitsen te rijden als “derden opdracht”;
• De raad te informeren over de resultaten voor 1 mei 2024 gezien de deadline voor het indienen van de capaciteitsaanvraag van NS bij ProRail voor dienstregeling 2025;

Deze motie wordt mede ondertekend door Partij voor de Dieren, OPH, Actiepartij en Trots Haarlem. We kijken op verzoek van de Actiepartij nog naar een kleine aanpassing van de formulering.

Dan heb ik nog de motie huishoudboekje sneller op orde. Hierin verzoeken wij het college bij de Kadernota 2025 in beeld te brengen welke bezuinigingen reeds in 2025 kunnen worden doorgevoerd zodat we hier komend jaar over kunnen besluiten. Dat lijkt ons verstandiger dan te wachten tot we in 2026 echt mogelijk een financiële klap te verwerken hebben.

Voorzitter, ik sluit mij tenslotte volmondig aan bij het pleidooi van Hart voor Haarlem. Uitingen van anti semitisme zijn walgelijk. Dat een slogan als From the river to the sea in Haarlem op een spandoek werd getoond, dat in onze naburige gemeente Amsterdam Joodse scholen moeten worden beschermd, daar schaam ik mij voor. Laten we juist in deze tijd er zijn voor de kleine joodse gemeenschap in Haarlem. De situatie in Israël is complex. Simpele antwoorden zijn er niet. Zojuist ontving ik tijdens dit debat een uitnodiging voor een gebedsbijeenkomst aanstaande zondag in onze kathedrale basiliek voor vrede onder het motto “lijden en onvermogen in Gods aanwezigheid brengen”. Die oproep steun ik van harte.

Voorzitter, dat woord onvermogen. Bij veel wereldproblemen zien we onvermogen. Dat gebeurt ook lokaal. We kunnen ook in Haarlem als gemeenteraad niet alle problemen oplossen. Dat is meestal geen onwil. Problemen zijn gewoon complex. Laten we daar eerlijk in zijn. Maar ondertussen ben ik blij dat we met zijn allen wel vol passie ons best doen.

Voorzitter, ik zie uit naar de rest van dit debat. Ik wens het college veel wijsheid en zegen bij het realiseren van de begroting en bij het besturen van onze mooie stad in 2024.

MOTIE Na drie jaar weer hoog tijd voor een compliment!

De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 6 en 9 november 2023,

In beraadslaging over de programmabegroting 2024-2028

Constaterende dat:

• In 2022 in Haarlem 21% van de mantelzorgers overbelast was, wat een forse toename was ten opzichte van 2021 (13%);
• In 2022 in Haarlem 3478 mantelzorgers waren ingeschreven bij Tandem terwijl dit in 2020 nog 3792 mantelzorgers waren en in 2018 nog ruim 4000 mantelzorgers;
• Mezzo schat dat in Haarlem een kleine 7000 inwoners langdurige en intensieve zorg verlenen[1];
• Veel gemeenten een mantelzorgcompliment verstrekken als blijk van waardering en als middel om met meer mantelzorgers in contact te komen;
• Haarlem in het verleden structureel een mantelzorgcompliment verstrekte, maar nu alleen een slecht bezochte “Dag van de mantelzorger” aanbiedt naast het aanbod van collectieve en individuele ondersteuning en respijtvoorzieningen;
• In 2022 na een amendement van de Raad een eenmalig het mantelzorgcompliment is uitgevoerd en toen in totaal 3750 mantelzorgers een VVV bon ter waarde van € 50 hebben ontvangen (het totale budget was toen 200.000 euro, het overige bedrag is besteed aan onder andere drukwerk, portokosten en personele inzet);

Overwegende dat:

• Ondersteuning iets vanzelfsprekends zou moeten zijn en dit wat anders is dan een jaarlijkse blijk van waardering;
• Mantelzorgers dagelijks bijdragen aan een gezonde, sociale en zorgzame stad;
• Met het eenmalige mantelzorgcompliment in 2022 meer mantelzorgers zijn bereikt dan dat er op dat moment waren ingeschreven bij Tandem;
• Als een dergelijke actie niet regelmatig herhaald wordt nieuwe mantelzorgers mogelijk niet in beeld komen;

Verzoekt het college:

Uitvoering van een mantelzorgcompliment 2025 uit te werken voor de Kadernota,

en gaat over tot de orde van de dag.

Frank Visser, ChristenUnie

Joyce Jacobsz, OPHaarlem

Ron Dreijer, CDA

MOTIE Actieplan voor vrijwilligers

De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 6 en 9 november 2023,

In beraadslaging over de programmabegroting 2024-2028

Constaterende dat:

• Het aantal Haarlemmers die zich vrijwillig inzetten al enkele jaren rond de 44% ligt.
• De ambitie van de begroting 50% is;

Overwegende dat:

• Onduidelijk is hoe het college 50% vrijwilligers in Haarlem wil bereiken;
• Veel verenigingen en stichtingen moeite hebben met het vinden van nieuwe vrijwilligers en te maken hebben met vergrijzing;
• Hierdoor het risico aanwezig is dat vrijwilligers overbelast raken en waardevolle initiatieven verdwijnen;

Verzoekt het college:

Samen met verenigingen en stichtingen in Haarlem voor de programmabegroting 2025-2029 te komen tot een Actieplan vrijwilligers,

en gaat over tot de orde van de dag.

Frank Visser, ChristenUnie

Ron Dreijer, CDA

MOTIE Huishoudboekje sneller op orde

De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 6 en 9 november 2023,

In beraadslaging over de programmabegroting 2024-2028

Constaterende dat:

• In 2024 en 2025 een overschot van ongeveer €15,5 miljoen is voorzien, maar in 2026 en 2027 een tekort van ongeveer €12 miljoen, en in 2028 een tekort van ongeveer €17,4 miljoen;
• Het college bij de Kadernota 2025 voorstellen wil doen om het financiële plaatje vanaf 2026 in evenwicht te brengen.

Overwegende dat:

• Het implementeren van bezuinigingen tijd kost en het daarom de vraag is of een groot bezuinigingspakket in 2026 in één keer kan worden doorgevoerd;
• Het versneld doorvoeren van een deel van de bezuinigingen ruimte kan bieden voor nieuw beleid;

Verzoekt het college:

Bij de Kadernota 2025 in beeld te brengen welke bezuinigingen reeds in 2025 kunnen worden doorgevoerd;

en gaat over tot de orde van de dag.

Frank Visser, ChristenUnie

MOTIE Dagtrein, welkom in Haarlem (en Alkmaar)!  BIS

De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 6 en 9 november 2023,

In beraadslaging over de programmabegroting 2024-2028

Constaterende dat:

• Tussen Haarlem en Alkmaar slechts twee Sprinters per uur rijden;
• De spitsintercity Haarlem-Alkmaar die twee keer per uur reed nu al ruim een jaar niet rijdt wegens personeelstekort;
• NS deze dienst ook niet herstelt in 2024 waar op andere trajecten wel tijdelijk geschrapte treindiensten terugkeren;
• Het traject Haarlem-Alkmaar hiermee het traject is met de minste treinen in Noord-Holland terwijl de hele regio sterk verstedelijkt is;

Verder constaterende dat:

• De regering deze maand de nieuwe vervoerconcessie voor het hoofdrailnet 2025-2033 zal vaststellen na verwerking van de moties die door de Tweede Kamer afgelopen maand zijn aangenomen;
• NS in de nieuwe vervoerconcessie verplicht is vanaf 2025 weer een 3^e en 4^e trein te rijden op werkdagen tussen 6.30 en 9.30 uur en tussen 15 en 19 uur (maandag t/m donderdag, vrijdag is optioneel);
• De motie Van der Graaf c.s. (Kamerstuk 29984-1171) welke opriep de 3^e en 4^e trein ook tussen de spitsen te rijden (11 treinen per richting per werkdag) afgelopen maand door de Tweede Kamer is verworpen;
• Er hierdoor geen zicht is op deze extra treinen tussen Haarlem en Alkmaar t/m 2033;

Overwegende dat:

• In de Haarlemse begroting t/m 2026 jaarlijks 30.000 euro is opgenomen voor de nachttrein van/naar Amsterdam Centraal (vrijdag- en zaterdagnacht 2x per richting per nacht);
• In de nieuwe vervoerconcessie voor het hoofdrailnet deze nachttrein vanaf 2025 is opgenomen;
• Hiermee Haarlem dus in 2025 en 2026 30.000 euro over heeft op de begroting;
• De vervoerconcessie voor het hoofdrailnet in artikel 42 de mogelijkheid biedt voor NS om extra diensten te rijden in opdracht van derden zoals gemeenten, zoals afgelopen jaren ook is gebeurd met de nachttrein;
• Zolang slechts twee treinen per uur rijden tussen Haarlem en Alkmaar reizigers tussen Zuid-Kennemerland/IJmond en Den Helder een kwartier langer onderweg zijn omdat er geen goede aansluiting meer is in Alkmaar;
• Ervaring in andere regio’s leert dat het aantal reizigers groeit als treinen 4x per uur gaan rijden;
• De onrendabele top voor het rijden van de 3^e en 4^e trein Haarlem-Alkmaar tussen de spitsen naar verwachting lager is dan die van de nachttrein en deze trein door groei van het aantal reizigers tijdens de concessie mogelijk rendabel zal worden;

Verzoekt het college:

• De middelen voor de nachttrein in de programmabegroting blijvend te reserveren voor versterking van het openbaar vervoer in Haarlem en bij de Kadernota 2025 te bezien of tenminste dit bedrag ook na 2026 beschikbaar kan blijven voor dit doel;
• In overleg te treden met de provincie Noord-Holland en de gemeenten langs de spoorlijn Haarlem-Alkmaar-Den Helder om te zien of de regio bereid is gezamenlijk bij te dragen aan de onrendabele top van het rijden van de 3^e en 4^e treini Haarlem-Alkmaar op werkdagen tussen de spitsen;
• Te lobbyen bij het Rijk om te bezien of het Rijk bereid is hieraan bij te dragen als de regio zelf ook bijdraagt;
• Op basis hiervan met de regionale overheden onderhandelingen te starten met NS met als doel de 3^e en 4^e trein Haarlem-Alkmaar vanaf 2025 ook tussen de spitsen te rijden als “derden opdracht”;
• De raad te informeren over de resultaten voor 1 mei 2024 gezien de deadline voor het indienen van de capaciteitsaanvraag van NS bij ProRail voor dienstregeling 2025;

en gaat over tot de orde van de dag.

Frank Visser, ChristenUnie

Jacqueline van den Broek, Partij voor de Dieren

Frans Smit, OPHaarlem

Sander van den Raadt, Trots Haarlem